VPN, istifadəçinin internet bağlantısını şifrələyərək üçüncü tərəflərin bu məlumatlara çıxışının qarşısını alan bir şəbəkə texnologiyasıdır. Bu texnologiya, məlumatların gizli və təhlükəsiz qalmasını təmin edərək, internetdə daha təhlükəsiz bir təcrübə yaratmaq üçün istifadə edilir. VPN texnologiyası korporativ mühitlərdə geniş istifadə olunur.

VPN-nin Tarixi:

VPN texnologiyası 1990-cı illərdə inkişaf etməyə başlamışdır. İlk başda, şirkətlər bu texnologiyadan uzaqdan əməkdaşlarının korporativ şəbəkələrə güvənli bir şəkildə bağlanması üçün istifadə etmişlər. Sonradan, şəxsi məlumatların qorunması və internetdə anonimlik təmin etmək üçün geniş istifadəçi kütləsinə yayılmışdır.

VPN-nin Əsas Funksiyaları:

VPN-in başlıca funksiyaları arasında məxfilik qorunması, məlumatların şifrələnməsi, IP ünvanının gizlədilməsi və coğrafi məhdudiyyətlərin aşılması yer alır. Bu funksiyalar sayəsində istifadəçilər internetdə daha az izlənir və məlumatları üçüncü tərəflər tərəfindən oxuna bilməz.

VPN Necə İşləyir?

VPN bütün məlumatlarınızı birbaşa ISP vasitəsilə deyil, VPN vasitəsilə internetə yönləndirmək yolu ilə işləyir. VPN istifadə etdiyiniz zaman o, müştəri tərəfindəki bütün məlumatlarınızı şifrələyir. Məlumat şifrələndikdən sonra başqalarının daxil ola bilmədiyi VPN tunelindən keçir və sonra internetə çatır. Şifrələmə,AES256 kimi güclü şifrələməstandartları ilə təmin edilir. Lakin VPN tunelindən keçməzdən əvvəl sorğu əvvəlcə ISP yə göndərilir, lakin şifrələndiyi üçün ISP nəyə daxil olmağa çalışdığınızı anlaya bilmir. Beləliklə, sorğunuzu VPN serverinizə yönləndirir. Sonra VPN sorğunu istədiyiniz IP ünvanınıza və ya veb saytınıza göndərir.

VPN-in Faydaları:

VPN, istifadəçilərə internetdə anonimlik və məxfilik təmin edir. Bundan başqa, VPN xidmətləri, istifadəçilərin məhdudlaşdırılmış məzmun və xidmətlərə çıxışını təmin edərək coğrafi məhdudiyyətləri aşmalarına imkan verir. VPN, həmçinin, istifadəçilərin Wi-Fi qoşulmalarında daha təhlükəsiz olmalarını təmin edir, çünki şifrələmənin hər hansı üçüncü tərəf tərəfindən oxunmasının qarşısını alır.

VPN Tipləri:

Bir çox müxtəlif VPN növləri var, lakin biz mütləq üç əsas növü bilməliyik:

SSL VPN

Bir çox şirkətin bütün əməkdaşlarının evdə işləmək üçün istifadə edə biləcəkləri bir şirkət noutbuku yoxdur. 2020-ci ilin baharında koronavirusunun yol açdığı böhran zamanı, bir çox şirkət əməkdaşları üçün kifayət qədər avadanlığa malik olmadığını müşahidə edirdi. Belə hallarda, şəxsi bir cihazdan (PC, noutbuk, planşet, mobil telefon) istifadə müəyyən olunur. Bu halda, şirkətlər adətən uyğun bir SSL-VPN həllindən istifadə edirlər, ki, adətən müvafiq bir hardware qutusu ilə təmin edilmişdir.

Remote Access VPN

Remote Access VPN istifadəçi ilə şəbəkə arasında istifadə olunan VPN-dir. Bu VPN növü müştəri əsaslı və ya müştəridən serverə VPN kimi də tanınır. Remote Access VPN həm ev istifadəçiləri, həm də biznes istifadəçiləri üçün faydalıdır. Remote Access VPN-ləri bir sıra situasiyalar üçün faydalıdır, məsələn:

• Uzaqdan işləyən və ofis şəbəkəsindəki fayllara daxil olmağa ehtiyacı olan işçilər üçün. Əgər işçilərin ofisdə birbaşa uzaq şəbəkəyə qoşulan kompüteri varsa, onlar bəzi məlumatların VPN vasitəsilə axmasına, bəzilərinin isə internetə VPN-siz daxil olmasına imkan vermək üçün VPN split tunelindən də istifadə edə bilərlər.
• Regional məhdudiyyətləri keçmək istəyənlər, məsələn, ölkədə bloklanmış sayt və ya tətbiqlərə VPN vasitəsi ilə qoşulan istifadəçilər.
• Təhlükəsizlik məqsədi ilə əməliyyatlarını şifrələnməsinə diqqət edən istifadəçilər.

Site-to-Site VPN

Site to Site VPN, Router-to-Router VPN olaraq da adlandırılır və böyük şirkətlərdə geniş istifadə olunur. Fərqli yerlərdə filialları olan şirkətlər və ya təşkilatlar bir ofis yerinin şəbəkəsini digər ofis məkanındakı şəbəkəyə qoşmaq üçün Site to Site VPN-dən istifadə edirlər.

A. İntranet əsaslı VPN: Eyni şirkətin bir neçə ofisi site-to-site VPN növündən istifadə edərək ortaq şəbəkəyə qoşulur.

B. Extranet əsaslı VPN: 2 ayrı şirkət qarşılıqlı olaraq bir-birinin şəbəkəsinə qoşulmaq üçün site-to-site VPN növündən istifadə edir.

Client-to-Server VPN

Bu tip VPN proqramı vasitəsilə şirkətə qoşulmaq, evdən ofisə bir uzantı kabeli bağlamaq kimi təsəvvür edilə bilər. İşçilər ev ofisindən təhlükəsiz qoşulma vasitəsilə şirkət şəbəkəsinə dial edə və ofisdə oturduğu kimi fəaliyyət göstərə bilərlər. Ancaq VPN istifadəçisinin əvvəlcə kompüterinə VPN proqramının quraşdırılması və tənzimlənməsi lazımdır.

Bu növ VPN girişinin üstünlüyü şirkət resurslarına ümumiləşmiş girişdir. Müvafiq telefon sistemi mövcud olduqda, işçi məsələn, bir headset ilə sisteme qoşula və öz iş yeri kimi davranaraq şirkət işçisi olaraq işləyə bilər. Məsələn, şirkətin müştəriləri hətta işçinin şirkətdə işlədiyini və ya ev ofisində olduğunu anlaya bilməzlər.

VPN Protokolları:

VPN protokolları məlumatların VPN-ə qoşulmuş cihazlar və serverlər arasında ötürülməsini müəyyən edən qaydalar toplusudur. Bu qaydalar VPN provayderi vasitəsilə mümkün olan ən yaxşı əlaqəni təmin edir. Ən yaxşı VPN protokolu deyə bir anlayış yoxdur, çünki bu istifadə yerinə görə asılı olan bir nüansdır. Çünki bəzi protokollar məlumatların şifrələnməsinə üstünlük verir, digərləri istifadəçilərə mümkün olan resurslara ən sürətli çıxışı təmin etməyə diqqət yetirir. Buna görə də, VPN protokolları bizə lazım olan məqsədlərə görə öncədən planlaşdırılır və konfiqurasiya edilir.

1) Internet Protocol Security (IPSec IKEv2)

IPSec (Internet Protocol Security) internet rabitəsini və məlumat ötürülməsini təmin etmək üçün istifadə olunan protokollar toplusudur. Bağlantı zamanı hər bir məlumat paketinin autentifikasiyası və şifrələnməsi ilə işləyir. IKEv2 (Internet Key Exchange version 2), digər tərəfdən, VPN bağlantılarını qorumaq üçün istifadə olunan VPN protokoludur və IPSec protokolunun bir hissəsidir. IKEv2/IPSec IPSec-in autentifikasiya və şifrələmə imkanlarını IKEv2-nin əsas mübadilə xüsusiyyəti ilə birləşdirir. Bu birləşmə VPN cihazları arasında təhlükəsiz VPN rabitə kanalını təmin edir. IPSec 2 rejimdə işləyir: (1) Transport mode , (2) Tunneling mode

Tunelling mode:

• Tunelling mode-da bütün orijinal IP paketi (IP başlığı daxil olmaqla) yeni IP başlığı daxilində encapsulate olunur. Bu yeni başlıqda IPsec gateway-lərinin (IPsec funksionallığını həyata keçirən təhlükəsizlik cihazları, məsələn, marşrutlaşdırıcılar) mənbə və təyinat ünvanları var.
• Orijinal IP paketi Authentication Header (AH) və ya Encapsulating Security Payload (ESP) protokolu və ya hər ikisi ilə birlikdə qorunur.
• Tunelling mode adətən iki və ya daha çox şəbəkənin internet üzərindən etibarlı şəkildə qoşulduğu site-to-site VPN yaratmaq üçün istifadə olunur.

Transport mode:

• Transport mode-da yalnız IP paketinin faydalı yükü (şəbəkə səviyyəsində və yuxarıdakı məlumatlar) IPsec tərəfindən qorunur. Orijinal IP başlığı toxunulmaz və şifrələnməmiş qalır.
• IPsec başlığı orijinal IP başlığı ilə yuxarı səviyyə başlıqları (məsələn, TCP, UDP) arasına daxil edilir.
• Transport mode adətən hər iki ünsiyyət quran tərəf IPsec-i başa düşdükdə və eyni intranetdə olduqda və ya əvvəlcə IP məlumat paketini əhatə etmək üçün başqa tunel protokolundan (məsələn, GRE), sonra isə GRE tunel paketlərini qorumaq üçün IPsec istifadə edildikdə istifadə olunur.

IKEv2/IPSec-in bəzi əsas xüsusiyyətləri və üstünlükləri bunlardır:

• Təhlükəsizlik: IKEv2/IPSec məlumatlarınızı və məxfiliyinizi qorumaq üçün güclü şifrələmə alqoritmləri və autentifikasiya üsullarından istifadə edir.
• Sürət və Səmərəlilik: IKEv2 sürətli və səmərəli performansı ilə tanınır və onu yüksək sürətli bağlantılar və mobil cihazlar üçün uyğun edir.
• Konfiqurasiya asanlığı: IKEv2/IPSec digər VPN protokolları ilə müqayisədə konfiqurasiya etmək nisbətən asandır.
• Uyğunluq: IKEv2/IPSec müxtəlif əməliyyat sistemləri və VPN cihazları tərəfindən geniş şəkildə dəstəklənir və bu onu VPN istifadəçiləri üçün çox yönlü seçim edir.

2) OpenVPN

Ən populyar VPN protokollarından biri olan OpenVPN, TLS olan OpenSSL layihəsinin üzərində qurulmuş açıq qaynaq kodlu protokoldur. OpenVPN təhlükəsiz VPN tuneli yaratmaq üçün SSL/TLS protokollarından istifadə edir və adətən şifrələmə, autentifikasiya və avtorizasiya kimi bir neçə təhlükəsizlik qatını təklif edir. OpenVPN ümumiyyətlə həm SSL əsaslı site-to-site, həm də remote access VPN-ləri üçün istifadə olunur. OpenVPN SHA-256 hash alqoritmi və RSA autentifikasiyasından istifadə edir, bu da onun şifrələməsini sındırmağı çətinləşdirir.

Müsbət cəhətləri:

• Müxtəlif cihazlar və şifrələmə protokolları ilə uyğun gəlir.

Mənfi cəhətləri:

• Xüsusilə köhnə aparatlarda resurs tələb edir.

3) WireGuard

WireGuard istifadə rahatlığı, yüksək sürət və kiçik attack surface məqsədləri ilə hazırlanmış müasir, sürətli və təhlükəsiz VPN protokoludur. İki ümumi tunel protokolu olan IPsec və OpenVPN-dən daha yaxşı işləməyi hədəfləyir. WireGuard protokolu trafiki UDP üzərindən keçir.

Müsbət cəhətləri:

• Həcmi kiçikdir: 4000 sətir kod (OpenVPN-də 100,000) mövcud olan zəif cəhətləri ört-basdır etmək də daxil olmaqla işləməyi asanlaşdırır.
• Daha kiçik bir attack surface-ə malikdir: daha az kod sətirləri — təhlükəsizlik zəifliyi üçün daha az ehtimal deməkdir.
• Sürətlidir: WireGuard məlumat qəbul edərkən əvvəlcədən təyin edilmiş konfiqurasiyalardan və daha az resursdan istifadə edir. Bu, digər protokollardan daha sürətli işləməyə imkan verməlidir.

Mənfi cəhətləri:

• O, dinamik IP təklif etmir: WireGuard hazırda hər yerdə statik ünvanlardan istifadə edir və dinamik konfiqurasiya axtaranlar digər seçimlərə (məsələn, DNS serverləri) baxmalıdırlar.
• O, hər VPN servisi tərəfindən istifadə edilmir: protokoldan istifadə edib məxfi qalmaq istəyirsinizsə, onu dəstəkləyən provayderdən istifadə etməli olacaqsınız.

OpenVPN və İPSec/IKEv2 ilə müqayisədə WireGuard daha yüksək sürət təklif edir, lakin daha az VPN təminatçıları tərəfindən təklif olunur. O, Noise protokol çərçivəsi, Curve25519, ChaCha20, Poly1305, BLAKE2, SipHash24, HKDF və etibarlı etibarlı konstruksiyalar kimi ən müasir kriptoqrafiyadan istifadə edir.

4) L2TP (Layer 2 Tunneling Protocol)

L2TP VPN bağlantıları yaratmaq üçün istifadə edilən tunel protokoludur. Onun əsas məqsədi məlumatların ictimai şəbəkələr üzərindən təhlükəsiz şəkildə daşınmasıdır. Bununla belə, VPN funksionallığını və məlumatların qorunmasını təmin etmək üçün L2TP lazımi şifrələmə və məxfilik tədbirlərini təmin edən IPSec-i özündə birləşdirir.

Müsbət cəhətləri:

• L2TP müxtəlif cihazlar və əməliyyat sistemləri tərəfindən geniş şəkildə dəstəklənir.
• Təkmil təhlükəsizlik üçün IPSec ilə birlikdə istifadə edilə bilər.

Mənfi cəhətləri:

• L2TP bu xüsusiyyətlər üçün IPSec-ə güvənərək şifrələmə və ya autentifikasiya təklif etmir.
• IKEv2 və Wireguard kimi bəzi digər VPN protokollarından daha yavaşdır.
• L2TP keçmişdə təhlükəsizlik problemlərinə məruz qalmışdı, baxmayaraq ki, bunlar IPSec-in istifadəsi ilə həll edilmişdir.

5)PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol)

PPTP 1999-cu ildə Microsoft tərəfindən hazırlanmış ən qədim VPN protokollarından biridir. O, 2000-ci illərin əvvəllərində təhlükəsiz, şifrələnmiş tunellər yaratmaq üçün geniş istifadə edilmişdir. PPTP şəbəkə protokolu dataqramlarını bir IP zərfinə daxil edərək rabitəni şifrələmək üçün bir yol təqdim edir.

PPTP 1723-cü TCP portunda işləyir və PPP paketlərini əhatə etmək üçün Generic Routing Encapsulation (GRE) tunelindən istifadə edir. Tətbiq edildiyi gündən Windows-un bütün versiyalarında standart xüsusiyyət idi.

Bununla belə, PPTP indi təhlükəsizlik problemlərinə görə köhnəlmiş hesab olunur. Bir çox müasir VPN-lər WireGuard, L2TP/IPsec, IKEv2/IPsec və OpenVPN kimi daha təkmil və təhlükəsiz protokollardan istifadə edir. Təhlükəsizlik qüsurlarına baxmayaraq, PPTP hələ də bəzi istifadəçiləri cəlb edən sürəti və sadə qurulması ilə tanınır.

Xülasə, PPTP məlum təhlükəsizlik problemləri olan köhnəlmiş VPN protokoludur. Lakin onun sürəti və sadə qurulması bəzi istifadəçiləri cəlb etməyə davam edir.

6) SSTP (Secure Socket Tunneling Protocol)

SSTP (Secure Socket Tunneling Protocol) Microsoft tərəfindən hazırlanmış cihaz və server arasında təhlükəsiz və şifrələnmiş tunel təmin edən VPN protokoludur. O, ilk növbədə internet üzərindən şəxsi şəbəkələrə uzaqdan girişi təmin etmək üçün istifadə olunur. SSTP 443 saylı TCP portu üzərindən SSL/TLS (Secure Socket Layer/Nəqliyyat Layeri Təhlükəsizliyi) kanalından istifadə edir.

Müsbət cəhətləri:

• Yüksək Təhlükəsizlik: SSTP çox təhlükəsiz hesab edilən SSL/TLS şifrələməsindən istifadə edərək yüksək səviyyəli təhlükəsizlik təmin edir.
• İstifadə asanlığı: SSTP Windows əməliyyat sistemləri tərəfindən dəstəklənir, bu da onu əlavə proqram təminatı və ya driver-lər olmadan quraşdırmağı və istifadəni asanlaşdırır.
• Firewall və Proksi Dostu: SSTP-nin 443 nömrəli TCP portu üzərindən SSL/TLS istifadə etməsi ona əlavə konfiqurasiya olmadan əksər firewall və proxy serverlərdən keçməyə imkan verir.

Mənfi cəhətləri:

Performans: SSTP, SSL/TLS şifrələməsi və TCP bağlantılarından istifadə etdiyinə görə digər VPN protokollarından d aha yavaş ola bilər.

Microsoft Owned: Bəzi istifadəçilər Microsoft-a məxsus protokoldan istifadə etmək istəmyə bilərlər, çünki o, potensial olaraq backdoor-lara və ya digər təhlükəsizlik zəifliklərinə məruz qala bilər.

Məhdud Platforma Dəstəyi: SSTP Windows tərəfindən dəstəklənsə də, Linux və macOS kimi digər platformalarda əlavə proqram təminatı və ya konfiqurasiya tələb oluna bilər.

VPN-in Coğrafi Məhdudiyyətləri Aşmaqda Rolu:

VPN-in ən əsas funksiyalarından biri coğrafi məhdudiyyətləri aşmaqdır. Bir VPN xidməti istifadə edərək, istifadəçilər ölkələr arasında məhdudiyət qoyulan məzmun və xidmətlərə çıxış edə bilərlər. Bu, internetin açıq və qlobal təcrübəsinə daha geniş bir giriş imkanı verir.

VPN Riskləri:

Təhlükəsizlik zəiflikləri, gizlilik pozuntuları və bəzi üçüncü tərəflər tərəfindən məlumatların saxlanılması kimi risklər mövcuddur. Bəzi pulsuz VPN-lər məlumatlarınızı məxfi saxlamaq üçün kifayət qədər təhlükəsiz deyil və məlumatlarınızın üçüncü tərəflər tərəfindən sızmasına imkan verir, xüsusən də yaxşı qorunmursa. Fişinq veb-saytlarına daxil olsanız və ya oğurlanmış faylları endirsəniz, onlar sizi təhlükəsiz saxlamayacaqlar. İstifadəçilər VPN xidməti seçərkən bu riskləri nəzərə almalıdırlar.

VPN-in Tətbiq sahələri hansılardır?

Hər hansı bir cihazdan Hər hansı bir xidmətə Təhlükəsiz Şəkildə Qoşulmaq üçün — Bir VPN xidmətinə yalnız telefonunuzu, planşetinizi və ya kompüterinizi qoşmaqla qalmır, bəzi VPN təchizatçılarına wireless router, yayımlanan media konsolları kimi cihazlarla da onlara qoşulmağa imkan verir. Bu, İnternetə qoşulan bütün cihazlar üçün təhlükəsiz göz atmaq imkanı yaradır.

Evdən Təhlükəsiz İşləmək üçün — Çoxsaylı şirkətlər işçilərinin təhlükəsiz VPN şəbəkələri vasitəsilə serverlərinə qoşulmasını tələb edir. Şəxsi VPN vasitəsilə iş şəbəkənizə qoşularaq, əlaqə və məlumatlarınızın şifrələndiyindən əmin ola bilərsiniz.

Anonim ödəmək üçün — Əgər Crypto pulqabı ilə ödəmək edirsinizsə (məsələn), VPN vasitəsilə anonim ödəmə edə bilərsiniz.

Telefonlara VOIP Zəngləri Etibarlı şəkildə etmək üçün — Bir çox ölkələr ucuz VOIP zənglərini adi telefonlara qadağan edir və insanları bahalı ISD zəng seçimlərindən istifadə etməyə məcbur edir. VPN vasitəsilə bu məhdudiyyəti aşa bilərsiniz və adi telefonlara zəngləri etmək üçün VOIP xidmətlərindən istifadə edə bilərsiniz.

Faylları P2P şəbəkələri üzərindən təhlükəsiz ötürmək üçün — Peer 2 Peer (P2P) şəbəkələri — istifadəçi terminalları arasında birbaşa şəbəkə VPN vasitəsilə təmin edilə bilər.

ISP-ni azaltmaq üçün — İnternet Xidməti Provayderləri (ISP) sizin həddən artıq video yayımladığınızı və ya çoxlu oyun oynadığınızı aşkar edərlərsə, vaxtaşırı bant genişliyinizi azaldır. Videonu VPN üzərindən yayımladığınız zaman ISP-lər üçün fəaliyyətinizi müəyyən etmək çətindir.

Yalnız digər bölgələrdə mövcud olan veb-saytları/ audio-video məzmununu görmək üçün — VPN provayderi ilə qeydiyyatdan keçib onların serverlərindən birinə qoşulduqda sizə serverin yerləşdiyi bölgəyə aid IP ünvanı təyin olunur. Məsələn, ABŞ-dasınızsa və Avstraliyada yerləşən VPN serverinə qoşulsanız, sessiyanıza Avstraliya IP ünvanı təyin ediləcək. Bundan sonra ziyarət etdiyiniz hər hansı veb-saytlar sizin Avstraliyadan qoşulduğunuzu güman edəcək və sizə yalnız avstraliyalılara təklif olunan bütün xidmətləri təqdim edəcək.

Ölkənizdə/təşkilatınızda blok edilmiş veb saytlarına/xidmətlərə giriş etmək üçün — Əgər ölkənizdə bəzi xidmətlər və ya veb saytlar blok edilmişsə, VPN Serverinə qoşularaq onlara daxil ola bilərsiniz. Ancaq, belə ölkələrdə ümumi VPN təminatçılarının da blok edilmə ehtimalı yüksəkdir.

VPN vs Proxy server:

Səthdə VPN-lər və proxy serverlər oxşar görünə bilər, lakin nəzərə alınmalı olan əsas fərqlər var. Proxy server və VPN arasında qərar verərkən bizneslər nəzərə almalıdırlar:

⬡Təhlükəsizlik

⬡Məxfilik

⬡Sürət

Təhlükəsizlik:

Proksi serverlər məlumatlarınızı vebsaytlardan gizlədə bilər, lakin onlar əlaqənizi şifrələmir. İctimai proxy serverdən istifadə brauzer vasitəsilə veb serverə qoşulmaqdan daha az təhlükəsiz əlaqə ilə nəticələnir. VPN-lər təhlükəsiz həll yoludur, çünki onlar məlumatı müştəriyə göndərməzdən əvvəl şifrələyir, nəticədə məlumatlarınızı internetdən və ISP-dən gizlədir.

Məxfilik:

Həm VPN, həm də proxy server istifadəçinin IP ünvanını gizlətsə də, məlumatları müxtəlif yollarla idarə edirlər. Proksi-serverlər istifadəçi ilə internet arasında “araçı” rolunu oynayır. Onlar istifadəçinin IP ünvanını istifadəçinin ziyarət etdiyi veb serverdən gizlədirlər, lakin o, göndərilən və qəbul edilən məlumatların təhlükəsizliyini təmin etmir. VPN bu prosesi bir addım daha irəli aparır. O, istifadəçinin IP ünvanını və yerini gizlədir ki, onları müəyyən etmək mümkün olmasın. Eyni zamanda, o, «end-to-end» şifrələmədən istifadə edir ki, ISP və ya marşrutlaşdırıcı istifadəçi məlumatlarına daxil ola bilməyəcək, bu da istifadəçi üçün tam məxfiliyi təmin edir. Həmçinin, şifrələnmiş məlumat ələ keçirilsə belə, pis aktyorlar onu deşifrə edə bilməsələr, bundan heç bir faydası olmayacaq.

Sürət:

Proksi eyni anda bir çox insan tərəfindən istifadə edilə bilən tək bir serverdir. Bu, əlaqə sürətində gecikmələrə səbəb ola bilər. Pulsuz proxy bağlantısı daha da yavaşlaya bilər. İstifadəçinin yerləşdiyi yerdən uzaqda olan VPN serverləri də daha yavaş əlaqə sürətinə səbəb ola bilər. Bununla belə, düzgün texnologiya və texniki xidmət protokolları olan bir VPN provayderindən istifadə etsəniz, hər hansı gecikmələr görünməz olacaq.

Beləliklə, VPN, internetin açıq və məxfi bir mühitdə istifadəsinə imkan verərək istifadəçilərin təhlükəsizliyini və məxfiliyini təmin edir. Gələcəkdə, VPN texnologiyasının daha da inkişaf etməsi və daha geniş yayılmış bir şəkildə istifadə olunması, internetdə daha səmərəli bir təhlükəsizlik və məxfilik mühiti yaradacaqdır.