IoT (İnternet of things) nədir?          

IoT (İnternet of things) cihazları şəbəkəyə simsiz qoşulan və məlumatları ötürə bilən sensorlar,aktuatorlar və ya cihazlar kimi qeyri-standart hesablama avadanlığıdır.

IoT(İnternet of things) İnternet bağlantısını masaüstü komputerlər,noutbuklar,smartfonlar,planşetlər kimi tipik hesablama cihazlarından kənara çıxaraq,ənənəvi olaraq lal və ya internetə qoşulmayan fiziki cihazlara və gündəlik obyektlərə qədər genişləndirir.Texnologiya ilə birləşdirilən bu cihazlar ünsiyyət qura bilir və  internet üzərindən qarşılıqlı əlaqə qurur və uzaqdan izlənilən və idarə oluna bilər.

IoT (İnternet of things) cihazları həm sənaye həm də istehlak məqsədləri üçün istifadə olunur və adətən mobil cihazlar,sənaye avadanlıqları və tibbi cihazlar kimi digər alətlərə inteqrasiya olunur.Geniş diapazonda onlar ağıllı şəhərlərdə də istifadə edilə bilər.Daha sonra onlar məlumat göndərmək və ya şəbəkə üzərindən digər IoT (İnternet of things) cihazları ilə qarşılıqlı əlaqə yaratmaq üçün istifadə olunur.

IoT (İnternet of things) cihazları gündəlik fəaliyyətləri istehlakçılar üçün daha sürətli,asan və ya daha rahat etməyə kömək edir,eyni zamanda sənaye və ya müəssisə istifadə halları üçün real vaxt məlumatları təqdim edir.

IoT (İnternet of things) cihazının nümunəsi nədir?

Qoşulmuş cihazlar hər bir cihazın ev və sənaye tapşırıqlarını avtomatlaşdırmaq üçün ətrafdakı digər əlaqəli cihazlarla danışdığı ekosistemin bir hissəsidir.Onlar sensor məlumatlarını istifadəçilərə,bizneslərə və digər nəzərdə tutulan tərəflərə ötürə bilərlər.

Cihazları 3 əsas qrupa bölmək olar:istehlakçı,müəssisə və sənaye.

İstehlakçı ilə  əlaqəli cihazlara ağıllı televizorlar,Google Home kimi ağıllı dinamiklər,oyuncaqlar, geyinilə bilən cihazlar və ağıllı cihazlar daxildir.Ağıllı evdə,məsələn, IoT (İnternet of things) cihazları insanın varlığını hiss etmək və ona reaksiya vermək üçün nəzərdə tutulub.Bir şəxs evə gələndə avtomobil qapını açmaq üçün qarajla əlaqə saxlayır.İçəri girdikdən sonra termostat artıq əvvəlcədən təyin edilmiş temperatura uyğunlaşdırılır və işıqlandırma daha aşağı intensivliyə və rəngə təyin edilir. Digər ağıllı ev cihazlarına hava şəraitindən asılı olaraq qazonda paylanan suyun miqdarını tənzimləyən çiləyicilər və evin hansı sahələrinin daha tez-tez təmizlənməsini öyrənən robot tozsoranlar  daxildir.

Enterprise IoT (İnternet of things) cihazları biznes üçün nəzərdə tutulmuş kənar cihazlardır.Müəssisə IoT (İnternet of things) cihazlərınln geniş çeşidi mövcudur.Bu cihazlar imkanlarına görə fərqlənir,lakin onlar obyektin saxlanılmasına və ya əməliyyat səmərəliyinin artirilmasına yönəldilmişdir.Bəzi seçimlərə ağıllı kilidlər,ağıllı termostatlar,ağıllı işıqlandırma və ağıllı təhlükəsizlik daxildir.Bu texnologiyaların istehlakçı versiyaları da mövcuddur.

Müəssisədə smart cihazlar görüşlərdə kömək edə bilər.Konfrans zalında yerləşən ağıllı sensorlar işçiyə görüş üçün mövcud otağı tapmağa və planlaşdırmağa kömək edə bilər,müvafiq  otaq tipini,ölçüsünü və xüsusiyyətlərini təmin edir.

Sənaye IoT (İnternet of things) cihazları fabriklərdə və ya digər sənaye mühitlərində istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur.IoT (İnternet of things)

cihazlarının əksəriyyəti montaj xəttini və ya digər istehsal proseslərini izləmək üçün istifadə olunan sensorlardır.Sensor məlumatları əsas proseslərin optimal işləməsini təmin etmək üçün tətbiqlərə nəzarət etmək üçün ötürülür.Eyni sensorlar hissələrin nə vaxt dəyişdirilməli olduğunu təxmin etməklə gözlənilməz iş vaxtının qarşısını ala bilər.

Problem  baş verərsə,sistem xidmət texnikinə nəyin səhv olduğu və problemi həll etmək üçün hansı hissələri alaq otlatdıqları barədə bildiriş göndərə bilər.

Çoxlu cihazlar necə işləyir?

IoT (İnternet of things) cihazları funksionallıq baxımından fərqlənir,eyni zamanda onların necə işləməsində bəzi oxşarlıqlara malikdir.Birincisi,

 IoT (İnternet of things) cihazları real dünya ilə hansısa şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün nəzərdə tutulmuş fiziki obyektlərdir.Cihaz montaj xəttindəki sensor və ya ağıllı təhlükəsizlik kamerası ola bilər.

IoT (İnternet of things) cihaz idarəetməsi nədir?

Təhlükəsizlik,qarşılıqlı fəaliyyət,güc və emal imkanları,

Miqyaslılıq və əlçatanlıq da daxil olmaqla bir sıra problemlər IoT sisteminin  və ona qoşulmuş cihazların uğurla tətbiqinə mane ola bilər.Bu

Problrmlərin bir çoxu ya standart protokolları qəbul etməklə,ya da satıcı tərəfindən təklif olunan xidmətlərdən istifadə etməklə , IoT cihazının idarə edilməsi  ilə həll edilə bilər.

IoT (İnternet of things) cihaz idarəçiliyi ayrıca kateqoriyaları ehtiva edir,

o cümlədən unboarding cihazları,konfiqirasiya,texniki  xidmət,

diaqnostika və istifadə müddəti bitmiş idarəetmə.Cihazın idarə edilməsi adətən aşağıdakı kimi bir nümunəyə əməl edir:

  1. Konfiqurasiya
  2. Doğrulama və avtorizasiya
  3. Qeydiyyat və aktivləşdirmək
  4. Təminat
  5. Monitorinq və diaqnostika

Mikroproqram yeniləmələri

IoT (İnternet of things) nədir?          

IoT (İnternet of things) cihazları şəbəkəyə simsiz qoşulan və məlumatları ötürə bilən sensorlar,aktuatorlar və ya cihazlar kimi qeyri-standart hesablama avadanlığıdır.

IoT(İnternet of things) İnternet bağlantısını masaüstü komputerlər,noutbuklar,smartfonlar,planşetlər kimi tipik hesablama cihazlarından kənara çıxaraq,ənənəvi olaraq lal və ya internetə qoşulmayan fiziki cihazlara və gündəlik obyektlərə qədər genişləndirir.Texnologiya ilə birləşdirilən bu cihazlar ünsiyyət qura bilir və  internet üzərindən qarşılıqlı əlaqə qurur və uzaqdan izlənilən və idarə oluna bilər.

IoT (İnternet of things) cihazları həm sənaye həm də istehlak məqsədləri üçün istifadə olunur və adətən mobil cihazlar,sənaye avadanlıqları və tibbi cihazlar kimi digər alətlərə inteqrasiya olunur.Geniş diapazonda onlar ağıllı şəhərlərdə də istifadə edilə bilər.Daha sonra onlar məlumat göndərmək və ya şəbəkə üzərindən digər IoT (İnternet of things) cihazları ilə qarşılıqlı əlaqə yaratmaq üçün istifadə olunur.

IoT (İnternet of things) cihazları gündəlik fəaliyyətləri istehlakçılar üçün daha sürətli,asan və ya daha rahat etməyə kömək edir,eyni zamanda sənaye və ya müəssisə istifadə halları üçün real vaxt məlumatları təqdim edir.

IoT (İnternet of things) cihazının nümunəsi nədir?

Qoşulmuş cihazlar hər bir cihazın ev və sənaye tapşırıqlarını avtomatlaşdırmaq üçün ətrafdakı digər əlaqəli cihazlarla danışdığı ekosistemin bir hissəsidir.Onlar sensor məlumatlarını istifadəçilərə,bizneslərə və digər nəzərdə tutulan tərəflərə ötürə bilərlər.

Cihazları 3 əsas qrupa bölmək olar:istehlakçı,müəssisə və sənaye.

İstehlakçı ilə  əlaqəli cihazlara ağıllı televizorlar,Google Home kimi ağıllı dinamiklər,oyuncaqlar, geyinilə bilən cihazlar və ağıllı cihazlar daxildir.Ağıllı evdə,məsələn, IoT (İnternet of things) cihazları insanın varlığını hiss etmək və ona reaksiya vermək üçün nəzərdə tutulub.Bir şəxs evə gələndə avtomobil qapını açmaq üçün qarajla əlaqə saxlayır.İçəri girdikdən sonra termostat artıq əvvəlcədən təyin edilmiş temperatura uyğunlaşdırılır və işıqlandırma daha aşağı intensivliyə və rəngə təyin edilir. Digər ağıllı ev cihazlarına hava şəraitindən asılı olaraq qazonda paylanan suyun miqdarını tənzimləyən çiləyicilər və evin hansı sahələrinin daha tez-tez təmizlənməsini öyrənən robot tozsoranlar  daxildir.

Enterprise IoT (İnternet of things) cihazları biznes üçün nəzərdə tutulmuş kənar cihazlardır.Müəssisə IoT (İnternet of things) cihazlərınln geniş çeşidi mövcudur.Bu cihazlar imkanlarına görə fərqlənir,lakin onlar obyektin saxlanılmasına və ya əməliyyat səmərəliyinin artirilmasına yönəldilmişdir.Bəzi seçimlərə ağıllı kilidlər,ağıllı termostatlar,ağıllı işıqlandırma və ağıllı təhlükəsizlik daxildir.Bu texnologiyaların istehlakçı versiyaları da mövcuddur.

Müəssisədə smart cihazlar görüşlərdə kömək edə bilər.Konfrans zalında yerləşən ağıllı sensorlar işçiyə görüş üçün mövcud otağı tapmağa və planlaşdırmağa kömək edə bilər,müvafiq  otaq tipini,ölçüsünü və xüsusiyyətlərini təmin edir.

Sənaye IoT (İnternet of things) cihazları fabriklərdə və ya digər sənaye mühitlərində istifadə üçün nəzərdə tutulmuşdur.IoT (İnternet of things)

cihazlarının əksəriyyəti montaj xəttini və ya digər istehsal proseslərini izləmək üçün istifadə olunan sensorlardır.Sensor məlumatları əsas proseslərin optimal işləməsini təmin etmək üçün tətbiqlərə nəzarət etmək üçün ötürülür.Eyni sensorlar hissələrin nə vaxt dəyişdirilməli olduğunu təxmin etməklə gözlənilməz iş vaxtının qarşısını ala bilər.

Problem  baş verərsə,sistem xidmət texnikinə nəyin səhv olduğu və problemi həll etmək üçün hansı hissələri alaq otlatdıqları barədə bildiriş göndərə bilər.

Çoxlu cihazlar necə işləyir?

IoT (İnternet of things) cihazları funksionallıq baxımından fərqlənir,eyni zamanda onların necə işləməsində bəzi oxşarlıqlara malikdir.Birincisi,

 IoT (İnternet of things) cihazları real dünya ilə hansısa şəkildə qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün nəzərdə tutulmuş fiziki obyektlərdir.Cihaz montaj xəttindəki sensor və ya ağıllı təhlükəsizlik kamerası ola bilər.

IoT (İnternet of things) cihaz idarəetməsi nədir?

Təhlükəsizlik,qarşılıqlı fəaliyyət,güc və emal imkanları,

Miqyaslılıq və əlçatanlıq da daxil olmaqla bir sıra problemlər IoT sisteminin  və ona qoşulmuş cihazların uğurla tətbiqinə mane ola bilər.Bu

Problrmlərin bir çoxu ya standart protokolları qəbul etməklə,ya da satıcı tərəfindən təklif olunan xidmətlərdən istifadə etməklə , IoT cihazının idarə edilməsi  ilə həll edilə bilər.

IoT (İnternet of things) cihaz idarəçiliyi ayrıca kateqoriyaları ehtiva edir,

o cümlədən unboarding cihazları,konfiqirasiya,texniki  xidmət,

diaqnostika və istifadə müddəti bitmiş idarəetmə.Cihazın idarə edilməsi adətən aşağıdakı kimi bir nümunəyə əməl edir:

  1. Konfiqurasiya
  2. Doğrulama və avtorizasiya
  3. Qeydiyyat və aktivləşdirmək
  4. Təminat
  5. Monitorinq və diaqnostika
  6. Mikroproqram yeniləmələri

Mehran Hematyar (Hemmatyar)

Ph.D (c) Mikrotik Cisco Official Trainer CyberSecurity Activist AzTU - UNEC - BMU - BANM Senior Lecturer

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *